Sala przeznaczona dla uczniów klas edukacji wczesnoszkolnej to miejsce, w którym uczniowie spędzają większość czasu. Sala to również wizytówka nauczyciela, w myśl zasady „jak Cię widzą, tak Cię piszą”. Uważny obserwator szybko zorientuje się na podstawie wyglądu sali, jaka jest koncepcja uczenia nauczyciela, jakie są jego zdolności organizacyjne, czy uczniowie i ich rodzice są również gospodarzami tej klasy itd. Nie chodzi tu tylko, by w klasie było czysto i porządnie, ale by wszyscy czuli się w niej dobrze.  Przestrzeń, w której odbywają się lekcje  powinna być przyjazna dziecku. Biorąc pod uwagę fakt, że poznawanie świata odbywa się na różnych płaszczyznach i poprzez różne formy aktywności, należy wydzielić strefę działań przy stoliku i tę, gdzie jest dużo wolnego miejsca, które da uczniom możliwość większej aktywności ruchowej.

Oto kilka aspektów, na które warto zwrócić uwagę:

STOLIKI

  • Nie muszą stać jeden za drugim
  • Nie zawsze muszą stać przodem do „głównej tablicy”
  • Można je łączyć, aby tworzyć pracę zespołową
  • Ustawiać „w podkowę”, gdy planujemy aktywność wymagającą pojedynczych wystąpień, lub dyskusji (np. konferencje)

REGAŁ „NIE TERAZ” – to miejsce, gdzie uczniowie odkładają zeszyty, książki, których nie muszą zabrać do domu. To zdecydowanie odciąża ich plecaki. Każda książka, zeszyt, teczka są podpisane drukowanymi, dużymi literami. To umożliwia rozdawanie złożonych na regale materiałów przez dzieci.  W ten sposób uczą się też liter i globalnie czytają. Jeśli uczniowie przynieśli komplety książek ze swojego stolika i ułożyli je jedne na drugich, to potem tak też je zabierają – za jednym razem wszystkie potrzebne przy danym stoliku egzemplarze. Potrzebne też jest takie miejsce, np. skoroszyt, w którym będą przechowane wszystkie materiały przeznaczone dla dzieci nieobecnych danego dnia w szkole. To pozwala na uniknięcie sytuacji, że ktoś czegoś nie dostanie.

PÓŁKA „RATOWNICZKA” – to miejsce, gdzie zgromadzone są dodatkowe przybory, posegregowane w plastikowych pojemnikach (np.: nożyczki, ołówki, kredki, kleje, długopisy, flamastry itp.), które wykorzystywane są w sytuacjach awaryjnych. Każde dziecko chce przyjść do szkoły przygotowane, mieć wszystkie potrzebne rzeczy, ale czasami zdarza się przecież o czymś zapomnieć. Taki incydent nie powinien stanowić dla dziecka problemu, dezorganizować czy uniemożliwiać mu pracę lub wprawiać w zakłopotanie. Przynajmniej w tym pierwszym okresie nauki.

UMEBLOWANIE

Wszyscy wiemy, że wyposażenie klasy w meble zależy od zasobów finansowych szkoły. Można jednak naprawdę tanim kosztem sprawić, by meble (regały, ławki i biurko) zyskały na swoim wyglądzie. W zależności od pomysłowości i zasobów rodziców z klasy Można je pomalować lub odświeżyć oklejając samoprzylepną tapetą, czy dodając elementy. Warto tu zwrócić uwagę na to by kolorystyka mebli nie była zbyt rozmaita, jeśli chcemy wprowadzić dodatkowo inne elementy dekoracyjne.

Na pewno w tym momencie można zadać pytanie – Kto ma finansować takie poczynania? Każdy nauczyciel, któremu zależy na tym, by klasa wyglądała ładnie, na pewno będzie dążyć do tego, by nieco środków uzyskać od szkoły, a trochę od rodziców (kwestia współpracy). Jeśli pokażemy rodzicom, że nam zależy i że sami zrobiliśmy już dużo, by klasa zyskała na wyglądzie, to nie powinno być większych problemów, by umówić się z nimi „na wspólne malowanie” po południu lub np. w wolną sobotę. Od nauczyciela i jego współpracy z rodzicami zależeć będzie w jakiej formie przebiegać będzie się takie spotkanie. Czasami wystarczy tylko kawa i herbata, a czasami może to być „Wspólne odnawianie połączone  z grillowaniem”. Takie wspólne akcje to niezapomniane wydarzenia, które bardzo integrują rodziców.

Przy małych zasobach finansowych i niskim nakładzie pracy można osiągnąć naprawdę zaskakujące efekty.

WYPOSAŻENIE W PODSTAWOWE POMOCE

Pomoce do zajęć zawsze uatrakcyjniają lekcje, jednak, aby spełniały one dobrze swoją funkcję, powinny być umieszczone w miejscach widocznych i ogólnodostępnych. Szczególnie potrzebne w klasie są pomoce, które towarzyszą dzieciom w trzech pierwszych latach edukacji:

– zegar  (najlepiej z oznaczeniami w systemie 24-godzinnym), do demonstracji i ewentualnego wsparcia dla dzieci z trudnościami;

– kalendarz kołowy – kalendarz zrobiony w kole (ukazujący cykliczność) z umieszczonymi na nim nazwami miesięcy i ich dni, pór roku, datami początków pór roku, oraz (dodatkowo) z imionami i datami urodzin uczniów z klasy – pomoc ta znacznie sprzyja oprócz walorów dydaktycznych, integracji klasy.

– waga, liczydła, klocki drewniane – przydają się nie tylko do nauki, ale i zabawy szczególnie podczas przerw.

– alfabet – oprócz alfabetu demonstracyjnego litery ułożone alfabetycznie (małego formatu), znacznie ułatwiają, zwłaszcza wzrokowcom opanowanie kolejności alfabetycznej

– plansze demonstracyjne wykorzystywane do realizacji kolejnych bloków tematycznych.

– małe „laboratorium” – podstawowe pomoce do obserwacji przyrody, np.: termometr, lupa, naczynia, czy menzurki, itd.

DEKORACJE

Dekorację klasy stanowią zarówno elementy dekoracyjne, jak również wszystkie pomoce dydaktyczne.

Warto więc pomyśleć o dużych tablicach, na których można wyeksponować to, co będzie towarzyszyło uczniom przez cały rok szkolny, a jednocześnie nie będzie zabierało miejsca dekoracji bieżącej.

Potrzebne jest miejsce nie tylko na alfabet, czy tablice z monografią liczb, ale również na zasady zachowania obowiązujące w klasie, plan zajęć, zasady pracy w grupie, czy chociażby  eksponowanie prac wykonanych przez dzieci w domu i podczas zajęć.

Dobrym rozwiązaniem na „powiększenie miejsca” na dekoracje są podwieszone na haczykach żyłki, na których można zawieszać prace dzieci, świąteczne elementy dekoracyjne, plansze z ortogramami, czy inne potrzebne rzeczy. Takie podwieszane dekoracje sprawiają, ze w klasie robi się milej, ciekawiej i … inaczej.

W tworzeniu atmosfery w klasie ważna jest również zieleń – roślinność, a także… zwierzęta klasowe. Jeśli chodzi o zieleń – sprawa nie jest trudna. Trzeba tylko zadbać o roślinność, o to, by doniczki stanowiły ich ozdobę.

Sytuacja jest znacznie trudniejsza, gdy zastanawiamy się nad klasowymi zwierzętami. Podejmując decyzję, trzeba wziąć po uwagę wiele czynników, takie jak np. alergie dziecięce, bezpieczeństwo dzieci, czy stopień zaangażowania przy hodowli oraz osobiste upodobania. Ze zwierząt, które ewentualnie mogą być w klasie najczęściej wybierane są  rybki akwariowe (tu szczególnie potrzebna jest pomoc rodziców), żółwie (są one jednak pod ochroną), czy… ślimaki lub patyczaki (chyba najprostsze do hodowli).

W mojej klasie są ślimaki afrykańskie, które dostaliśmy z Zoo (są one hodowane na karmę dla drapieżników) oraz patyczaki. Co jakiś czas w obydwu terrariach pojawiają się jajeczka a potem małe ślimaczki i patyczaki – doskonałe zjawisko do obserwacji przez dzieci. Pisze o tym dlatego, że dzięki tym ślimakom nawiązałam kontakt z najbardziej nieśmiałym dzieckiem w klasie, a najgorsze „gagatki”, gdy dostaną lupę, uspakajają się właśnie przy terrarium.

Prawidłowa opieka nad roślinami i zwierzętami zależy oczywiście od nauczyciela, ale przy odrobinie pomysłowości i systematyczności i można też do opieki wdrożyć dzieci. Pominę fakt, że hodowla rozrasta się błyskawicznie i chętne dzieci i ich rodzice przenoszą hodowle do domów.

Wszystkie elementy, o których pisałam tworzą nasze „królestwo”, w którym każdy – dzieci, rodzice, nauczyciel – powinni czuć się wyjątkowo!