Edukacja przez sztukę w praktyce

W edukacji przez sztukę nie chodzi o wychowywanie małego geniusza-artysty, ale umożliwienie dziecku wyrażania się poprzez emocje oraz indywidualną estetykę.

Wychowanie przez sztukę jest atrakcyjnym, istotnym i jednym z kluczowych elementów całego procesu edukacji. Przemyślane i odpowiednie prowadzenie zajęć wykorzystujących medium sztuki w przedszkolu czy w toku nauczania zintegrowanego w pierwszych 3 klasach szkoły podstawowej, ma nieoceniony wpływ na późniejsze postawy twórcze, estetyczne, a także społeczne. Na nauczycielach, animatorach i edukatorach ciąży więc ogromna odpowiedzialność za jakość przekazywanych treści i metody, jakimi treści te są realizowane.

Narzędzia

Wykorzystując sztukę w zajęciach edukacyjnych, warto pamiętać, że sztuka sama w sobie jest już konkretnym narzędziem stymulującym rozwój poznawczy i kształtującym osobowość. Nie oznacza to oczywiście, że prowadząc takie zajęcia, należy zdać się na spontaniczne przeżywanie sztuki bez merytorycznego przygotowania czy sprawdzonych metod. Takie holistyczne i pełnowymiarowe podejście do sztuki może służyć jednak jako doskonały sposób na przekonanie jeszcze nieprzekonanych o ogromnych możliwościach i wartościach kształcenia przez sztukę.

Weźmy za przykład prosty fakt, iż pierwsza edukacja poprzez sztukę dokonuje się niepostrzeżenie już w trakcie typowych, codziennych czynności, takich jak rozmowa, przebywanie w różnych miejscach czy wspólne spędzanie czasu. O ile więcej mogą dać zatem zajęcia skoncentrowane na konkretnym przykładzie dzieła sztuki w połączeniu z odpowiednim warsztatem manualnym.

Kluczem odpowiedniego i odpowiedzialnego podejścia do działań edukacyjnych z użyciem sztuki jest różnorodność narzędzi – często najprostszych, ale dających najlepszy efekt w danej grupie czy w danym temacie. Dzięki dostarczaniu odbiorcy całej palety bodźców poznawczych (nieocenionych w kompleksowym rozwoju dziecka), uzyskać możemy efekt wielopoziomowej korzyści – uwrażliwienie na odbiór idzie tu w parze z ćwiczeniem sprawności manualnej i intelektualnej, uczeniem się myślenia abstrakcyjnego, rozwojem psychoemocjonalnym.

Zajęcia edukacyjne rozpoczynamy od dialogu, który pozwala nawiązać relację na linii nauczyciel-dziecko oraz wprowadzić w jak najprostszy sposób w tematykę zajęć. Rozmowa taka odbywać się powinna z użyciem medium poznawczego, którym może być na przykład laminat reprodukcji malarskiej. Ta część zajęć jest zazwyczaj krótsza w grupach dzieci młodszych. W przypadku starszych dzieci potrzebujemy więcej czasu – ze względu na szerszy zakres merytoryczny podstaw programowych czy też ze względu na wyjaśnianie niezrozumiałych pojęć. W momencie przejścia do części warsztatowej, warto wprowadzić element zabawy ruchowej jako przerywnik i środek ułatwiający koncentrację dzieci w dalszej części zajęć. Aktywności plastyczne i manualne prowadzone mogą być za pomocą różnych technik, z których najbardziej popularne i zwracające uwagę dzieci są: malowanie farbą akwarelową, akrylową, pastele olejne, wycinanka, kolaż, korzystanie z form przestrzennych w tematach związanych z architekturą, rzeźby z alginatów i gipsu, asamblaż oraz proste instalacje.

W wyrabianiu umiejętności czysto manualnych najlepiej sprawdzą się nożyczki, pędzel, kredki, farby. Co ważne, staramy się nie narzucać dziecku swojej wizji powstającego dzieła, nie wykonujemy również pracy za dzieci, tylko zachęcamy je do własnych prób i działania.

Kilka słów o prowadzeniu zajęć

Osoby wprowadzające dzieci w świat sztuki muszą być jak najlepiej przygotowane do pełnienia tej wymagającej i odpowiedzialnej funkcji. Ponadto muszą mieć świadomość powszechnego szczególnie wśród rodziców przekonania, że liczy się tylko perfekcyjny efekt działań twórczych – dorośli niestety dość często nieświadomie wmawiają dziecku, że najważniejszym elementem sztuki jest rezultat. Pomijają tu natomiast podstawową zasadę edukacji, która polega na wspieraniu każdej chęci odkrywania i na rozbudzaniu ciekawości światem. Proces tworzenia u dzieci powinien się bowiem sprowadzać nie tyle do wytwórczości, ale do pokazywania, że kreatywność jest czymś normalnym i pożądanym.

Każde schematyczne działanie czy działanie wyłącznie pod wpływem i za pomocą wytycznych dorosłego są zaprzeczeniem idei edukacji przez sztukę.

Fundacja Art Transfer realizuje nowatorskie programy edukacji przez sztukę. Działamy w sposób nieszablonowy, udowadniając w ten sposób, że spędzanie czasu w twórczej atmosferze uczy kreatywnego myślenia, pobudza wyobraźnię i pozwala zrozumieć, że sztuka może dawać dużo więcej niż tylko przyjemność z jej podziwiania. Współpracujemy z doświadczonymi edukatorami i trenerami, zajęcia są zatem prowadzone na najwyższym poziomie. Organizujemy spotkania dotyczące różnych zagadnień z zakresu sztuki, działań artystycznych, stylu, percepcji estetycznej. Nasze programy kierujemy do wszystkich grup wiekowych – od maluchów do seniorów. W formie „twórczego spotkania ze sztuką” prowadzimy również profesjonalne szkolenia dla biznesu.